Özgür Karabat: Sanayi Çöküyor, Türkiye’nin Ekonomik Geleceği İpotek Altında!

CHP Genel Başkan Yardımcısı Özgür Karabat, Türkiye’de hızla büyüyen e-ticaret pazarının Çin merkezli şirketlerin kontrolüne geçtiğini belirterek çok sert açıklamalarda bulundu. Karabat, Çinli devlerin Türkiye ekonomisini stratejik biçimde ele geçirdiğini öne sürerek “Böyle devam ederse GSYH’nin en az yüzde 20’si Çin’in kontrolü altına girecek. Türkiye’nin iktisadi ve diplomatik bağımsızlığı yok edilmiştir. Gerçek beka meselesi budur” dedi. Karabat, sosyal medya hesabından yaptığı uzun değerlendirmede Türkiye’nin e-ticaret trafiği, lisans bedelleri, rekabet dengesi ve sektördeki Çin hâkimiyetiyle ilgili dikkat çekici veriler paylaştı.“TÜRKİYE’DE E-TİCARETİN ANA OYUNCUSU ÇİNLİLER OLDU”Karabat, açıklamalarında şu ifadeleri kullandı:“Teknolojinin gelişmesiyle alışveriş alışkanlıkları elektronik ticarete kayıyor. Türkiye’de e-ticaret hacmi 2024’te yüzde 61,7 artarak 3 trilyon TL’yi aştı. 2025’te bunun 5 trilyon TL’yi bulacağı söyleniyor. Genel ticarette e-ticaret payı yüzde 20’yi buldu.Bugün Türkiye’de e-ticaretin ana oyuncusu Çinliler oldu. Trendyol, Hepsiburada, n11, Amazon Türkiye ve Çiçek Sepeti gibi platformlar pazarın ana kolonlarını oluşturuyor. Ancak Çinli dev Alibaba’nın sahibi olduğu Trendyol tek başına tüm işlemlerin yaklaşık dörtte birini yapıyor.”“YASA SÜREKLİ TRENDYOL İÇİN DEĞİŞTİRİLDİ”Karabat, e-ticarette tekel oluşmasın diye çıkarılan yasaların Çinli şirketler lehine revize edildiğini savundu:“İşlem hacmine göre lisans ücreti getirildi ancak yapılan düzenlemelerle ihracat ve yatırım tutarları hacimden düşülmeye başlandı. Böylece Alibaba için daha düşük lisans bedelleri sağlandı. Üstelik lisans ücretleri Meclis’le ve kamuoyuyla paylaşılmadı.Lisans hesaplamasında şirket beyanları esas alınıyor, kamunun denetimi yok. Kamu çıkarının korunup korunmadığı bilinmiyor.”“REKLAM VE İNDİRİM KISITLAMALARI KAĞIT ÜSTÜNDE KALDI”Karabat’a göre, hakim durumdaki platformların rekabeti bozmasını engelleyecek maddeler uygulanmıyor:“Reklam harcamaları sınırlandırıldı ancak ‘sponsorluk’ adı altında bu sınırlar deliniyor. Aşırı indirimlerle küçük oyuncular eziliyor. Büyük platformların rekabeti bozacak hamleleri yeterince denetlenmiyor.”TEMU UYARISI: “UCUZ AMA SAĞLIKSIZ ÜRÜNLERE GÖZ YUMULUYOR”Karabat, Çinli TEMU’nun Türkiye’de kontrolsüz biçimde büyüdüğünü belirtti:“Halkı yoksulluğa mahkûm eden iktidar, ucuz ama kalitesiz ve sağlıksız TEMU ürünlerinin satışına göz yumuyor. Her yıl yüz milyonlarca dolar TEMU’ya gidiyor. Yerli üretici zarar görüyor, sektör tekelleşiyor.”“TÜRKİYE, ÇİNLİ DEVLERİN ARASINDA TERCİH YAPMAYA ZORLANIYOR”Karabat, sektörün rekabet yapısının bozulduğunu ve yeni oyuncuların oyuna dahil olamadığını belirtti:“Yurt içi ve yurt dışında yerleşik Çinli pazar yerleri Türkiye’de hakimiyet kurmuş durumda. Daha kötüsü, Çin’in iki büyük devinin arasındaki rekabette Türkiye’nin tercih yapması isteniyor.”“DEVLETİN GÖREVİ MÜŞTERİ VE SATICIYI ÇİN ŞİRKETLERİNİN İNSAFINA TERK ETMEMEKTİR”Karabat’a göre çözüm; şeffaf denetim, adil uygulama ve dengeli bir pazar yapısı ile mümkün:“Piyasa verileri kamuoyuyla şeffaf biçimde paylaşılmalı. E-ticaret yasası tam uygulanmalı. Yerli-yabancı ayrımı yapılmadan çok oyunculu bir sektör yapısı kurulmalı. Devlet hem müşteriyi hem satıcıyı Çinli devlerin insafına terk edemez.”“TÜRK SANAYİSİ GERİ DÖNÜLEMEZ BİR YIKIMA DOĞRU GİDİYOR”Karabat, Çin’le dış ticaret açığının kırılma noktasına ulaştığını söyledi:“Türkiye geçen yıl Çin’e 42 milyar dolar dış ticaret açığı verdi. Tekstil ve hazır giyim başta olmak üzere birçok sanayi kolu hızla küçülüyor. Üretmiyoruz, hazırını Çin’den alıyoruz.”“GSYH’NİN YÜZDE 20’Sİ ÇİN’İN KONTROLÜNE GİREBİLİR”Karabat, açıklamasını sert bir uyarıyla bitirdi:“Çin, Türkiye’de tedarik zinciri ürünlerini ve e-ticaret piyasasını ele geçiriyor. Ne fabrika açıyorlar ne teknoloji transferi yapıyorlar. Bu düzen böyle devam ederse Türkiye’nin GSYH’sinin en az yüzde 20’si Çin’in kontrolüne girecek.AKP, Türkiye’nin ekonomik potansiyelini ABD’ye, Çin’e, Rusya’ya çekinmeden peşkeş çekebiliyor. Türkiye’nin iktisadi ve diplomatik bağımsızlığı yok olmuştur. Konuşmamız gereken gerçek beka meselesi budur.”İŞTE ÖZGÜR KARABAT'IN X (TWITTER) HESABINDAN PAYLAŞTIĞI AÇIKLAMANIN TAM METNİSANAYİMİZ ÇÖKÜYOR, ÇİN İLE TİCARETİMİZİ DAHA DENGELİ HALE GETİRMENİZ GEREKİYOR!1) Aşağıda aktaracağım detaylar ile vereceğim rakamlar, Türkiye ekonomisinin geleceğinin Çin’e nasıl ipotek edildiğini gözler önüne seriyor.2) Teknolojinin gelişmesi ile alışveriş alışkanlıkları hızla elektronik ticarete yöneliyor. Türkiye’de e-ticaret hacmi 2024’te bir önceki yıla göre %61,7 artarak 3 trilyon TL’yi aştı. 2025’te bunun 5 trilyon TL’yi bulacağı belirtiliyor.3) E-ticaretin genel ticarete oranı %20’yi buluyor. Her yıl bu oran katlanarak artıyor. Artık caddelerde, meydanlarda, AVM’lerde değil; hangi elektronik pazar yerinde olduğunuz da önemli.4) Türkiye’de e-ticarette ana oyuncu Çinliler oldu. Bununla ilgili geçen yıl yaptığım açıklamadaki ayrıntıları da incelemenizi isterim.5) E-ticaret pazar yerlerinde Trendyol, Hepsiburada, n11, Amazon Türkiye, Çiçek Sepeti ve PTT AVM ana oyuncular olarak önümüze çıkıyor. Çinli dev Alibaba’nın sahibi olduğu Trendyol, sektördeki işlemlerin yaklaşık dörtte birini tek başına yapıyor.6) E-ticarette tekel durumu yaşanmasın diye yasa çıkarıldı ve işlem hacmine göre lisans ücreti, bir nevi vergi getirildi. Önceki paylaşımımda da belirttiğim gibi Trendyol, yani Alibaba için bu yasada sürekli değişiklikler yapıldı.7) Yapılan düzenleme ile ihracat ve yatırım tutarları e-ticaret işlem hacminden düşürülmeye başlandı. Böylece daha düşük lisans bedeli ortaya çıktı. Bu yıl ilk lisans ücretleri belirlendi ve mart ayında ödendi. Ödenen bedeller Meclis’le de kamuoyuyla da paylaşılmadı.8) Ancak burada lisans bedelleri için hesaplama yapılırken kamunun bir denetiminin olmadığını görüyoruz. Şirketlerin beyanları üzerinden hesaplama yapılıyor. Böylece ödenen lisans ücretinde kamu çıkarının korunup korunmadığı bilinemiyor.9) İlgili yasa ile hâkim durumdaki çok büyük ölçekli pazar yerlerinin reklam harcamaları da kısıtlandı. Böylece aşırı reklam ile haksız rekabetin önüne geçilmesi hedeflenmişti. Ancak reklamlar “sponsorluk” adı altında yapılınca kapsam dışına çıkıyor. Sponsorlukların sınırlandırılmaması rekabeti olumsuz etkiliyor.10) Büyük ölçeğe sahip pazar yerlerinin aşırı ve zararına indirimlerle küçük rakiplerini ezmeleri ve sermaye gücüyle küçük oyuncuları saf dışı bırakmalarının önüne geçişmesi için çok büyük ölçekli aracı hizmet sağlayıcılara indirim limiti getirilmişti. Ancak bu limitlerin çevresinden dolanmak için hâkim durumdaki oyuncunun yaptığı hamleler yeterince denetlenmediği için rekabete zarar veriyor.11) Burada bir diğer önemli konu da Çinli pazar yeri TEMU’nun sektöre verdiği zarardır. Halkı yoksulluğa mahkûm eden AKP, ucuz ama kalitesiz, sağlıksız TEMU ürünlerinin satışına göz yumuyor. Birkaç sektöre getirilen göstermelik kısıtlamalara rağmen her yıl yüz milyonlarca dolar TEMU’ya gidiyor.12) Günün sonunda e-ticaret pazarında dengeli bir pazar yapısı yaratılamadı ve tekelleşmenin önüne geçilemedi. Yapılan milyarlarca dolarlık yerli ve yabancı yatırıma rağmen alttan yeni oyuncular oyuna dahil olamadı.13) Yurt içi ve yurt dışında yerleşik Çinli pazar yerleri sektörü hâkimiyeti altına almış durumda. Daha da kötüsü, Çin’in iki büyük oyuncusu arasındaki rekabette Türkiye’nin tercih yapması isteniyor.14) Bu kısır döngüden kurtulmak için piyasa ve şirket operasyonel/finansal verilerinin kamuoyuyla şeffaf bir şekilde paylaşılması, adil ve şeffaf kamu denetimi yoluyla e-ticaret yasasının tam anlamıyla uygulanması ve yerli-yabancı ayrımı yapılmadan çok oyunculu, dengeli bir sektör yapısının sağlanması için gerekli tüm kamusal önlemlerin alınması gerekiyor.15) Hem müşterileri hem de satıcıları Çinli pazar yerlerinin insafına terk etmemek devletin en önemli görevidir ve bu görev acilen yerine getirilmelidir. Buna engel olunmazsa Türk sanayisi geri dönülemez bir yok oluş sürecine girecektir.16) Türkiye, geçen yıl Çin’e 42 milyar dolar dış ticaret açığı verdi. Tüketim malı ithalatı katlanarak artıyor. Diğer taraftan tekstil ve hazır giyim sektörü başta olmak üzere bazı sanayi kollarında hızla küçülüyoruz. Üretmiyor, hazırını Çin’den alıyoruz.17) Çin, Türkiye’de tedarik zinciri içindeki ürünleri ve e-ticaret piyasasını ele geçiriyor. Buraya gelip ne fabrika açıyorlar ne de know-how transferi yapıyorlar. Böyle devam ederse Türkiye’de GSYH’nin en az %20’si Çin’in kontrolü altına girecek.18) Yapılan düzenlemeler Çinli firmalara çıkar sağlarken yerli firmalarımızı oyun dışına itiyor. Erdoğan’ın ve Mehmet Şimşek’in Çin’den yapılan ithalat konusunda rahatsızlık duyduğunu hiç gördünüz mü?19) AKP, kendi çıkarı ve ikbali için Türkiye’nin ekonomik potansiyelini ABD’ye, Çin’e, Rusya’ya çekinmeden peşkeş çekebiliyor. Türkiye’nin iktisadi ve diplomatik bağımsızlığı yok olmuştur. Konuşmamız gereken gerçek beka meselesi budur.Özgür Karabat'ın X hesabında paylaştığı flooda ulaşmak için tıklayınız